Kluczowe informacje
W Polsce funckjonuje wiele tak zwanych” baz dłużników”, któe przechowują dane na temat zobowiązań osób fizycznych czy firm.
Z takich baz korzystają na przykład banki aby zweryfikować, czy potencjalny kredytobiorca nie jest dłużnikiem.
Jeśli widniejesz jako dłużnik w jednej z takich baz, możesz mieć problem nie tylko z uzyskaniem kredytu lub pożyczki, ale także z zakupem na raty czy wzięciem telefonu na abonament.
Czym jest i jak działa baza dłużników?
Bazy dłużników od lat stanowią nieodłączny element systemu finansowego — pełnią funkcję zarówno państwowych, jak i prywatnych instytucji. Ich podstawowym zadaniem jest gromadzenie, przechowywanie i udostępnianie informacji gospodarczych i kredytowych. Weryfikacja kredytów pod kątem wiarygodności finansowej to jedno z najważniejszych zastosowań tychże baz. Opcja ta nie jest jednak zarezerwowana wyłącznie dla przedsiębiorców czy instytucji finansowych — w praktyce każdy ma możliwość sprawdzenia siebie lub konkretnej firmy poprzez założenie konta, które kolejno musi zostać zweryfikowane.
Warto pamiętać o tym, że większość raportów z baz dłużników jest płatna, a cena zależy od wybranej bazy i zawartych danych. Istnieje też opcja bezpłatnego raportu na własny temat, dostępnego raz na pół roku. Bazy dłużników nie są dostępne tylko dla podmiotów gospodarczy — każdy, kto zarejestruje się w jednej z nich, może uzyskać raport na swój temat.
Bazy dłużników oferują wiele możliwości, nie tylko uzyskanie informacji o stanie swojego zadłużenia. Okazuje się, że osoba fizyczna może też pobrać raport na temat instytucji, do której choćby aplikuje do pracy. Warto też dodać, że rejestr dłużników, np. ERIF BIG S.A., prowadzi bazę wpisów nie tylko negatywnych, dotyczących niespłaconych zobowiązań finansowych, ale też pozytywnych, odzwierciedlających terminowo regulowane płatności. Działalność baz osób zadłużonych opiera się na trzech filarach: przyjmowaniu informacji gospodarczych, przechowywaniu tychże informacji, a także ich udostępnianiu.
Źródła informacji rejestru dłużników
Rejestry dłużników w Polsce czerpią informacje od różnych źródeł, pośród których znajdują się banki, firmy pożyczkowe, przedsiębiorcy, firmy telekomunikacyjne i nie tylko. Do tego dolicza się też dostawców energii i innych mediów, gminy, sądy czy osoby fizyczne. Warto podkreślić, że wierzyciele wtórni, czyli firmy odkupujące zadłużenie, także wprowadzają dane dłużników do rejestru.
Informacje o zadłużeniach obejmują szeroki zakres zobowiązań. Należy wymienić tutaj głównie nieopłacone raty kredytów czy pożyczek, zaległości za płatność czynszu, rachunków za internet czy abonament telefoniczny. Do tego dolicza się też nieopłacone raty leasingowe, mandaty czy alimenty.
Jeżeli przedsiębiorca chce dopisać dłużnika do bazy, musi podpisać umowę z Biurem Informacji Gospodarczej. W ten sposób tworzy się negatywny wpis o niespłaconych zobowiązaniach. Warto też dodać, że informacje pozytywne są wprowadzane do bazy tylko za zgodą lub na wniosek konsumenta.
Jakie są bazy dłużników w Polsce?
W naszym kraju system baz dłużników pełni kluczową funkcję w ocenie wiarygodności finansowej nie tylko konsumentów, ale też firm. Jednym z najistotniejszych elementów tego systemu jest BIK, czyli Biuro Informacji Kredytowej, będące centralnym rejestrem kredytobiorców i części pożyczkobiorców. Banki zobowiązane są do korzystania z niego w czasie weryfikacji potencjalnych klientów planujących zaciągnięcie zobowiązań finansowych. Trzeba jednak wiedzieć, że obok BIK-u, istnieją też inne instytucje znane jako Biura Informacji Gospodarczej (BIG), które prowadzą spis dłużników i informacje na ich temat.
W przeciwieństwie do BIK, w którym znajdują się zarówno negatywne, jak i pozytywne informacje dotyczące kredytobiorców, BIG (Biura Informacji Gospodarczej) specjalizują się przede wszystkim w rejestrowaniu osób i firm, które nie dotrzymują terminów spłaty swoich zobowiązań. Obejmuje to nie tylko kredyty i pożyczki, ale też inne rodzaje zobowiązań finansowych. Natomiast najpopularniejsza lista dłużników w Polsce to KRD, czyli Krajowy Rejestr Długów.
Najważniejsze bazy danych dłużników w Polsce to:
- Biuro Informacji Gospodarczej (BIG InfoMonitor)
- Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG)
- Biuro Informacji Gospodarczej (ERIF)
- Biuro Informacji Kredytowej (BIK)
- Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej (KRD)
- Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych Biuro Informacji Gospodarczej (KIDT)
- Rejestr Należności Publicznoprawnych (RNP)
- Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ)
Choć są to podmioty komercyjne, ich działalność podlega rygorystycznym regulacjom prawnym, a Ministerstwo Rozwoju sprawuje nad nimi nadzór. Wyżej wymienione bazy dłużników gromadzą, przechowują i udostępniają informacje o podmiotach zalegających z płatnościami. Ich działanie polega na wymianie informacji pomiędzy instytucjami finansowymi, firmami i innymi podmiotami. Takie działanie umożliwia kompleksową ocenę zdolności kredytowej i wiarygodności finansowej każdego zainteresowanego.
Co robić, żeby nie znaleźć się w rejestrze dłużników?
Żeby uniknąć wpisu do bazy dłużników, kluczowe jest zachowanie terminowej płynności finansowej. Okazuje się, że dwumiesięczne opóźnienie w spłacie kredytu, pożyczki czy czynszu za mieszkanie może prowadzić do niekorzystnego wpisu w bazach dłużników. Z tego powodu bardzo ważne jest podejmowanie działań zapobiegawczych, zwłaszcza wtedy, kiedy posiadasz kilka różnych zobowiązań. Świetną opcją jest tutaj konsolidacja długów na przykład poprzez kredyt konsolidacyjny.
W przypadku, gdy Twoje zobowiązania nie są jeszcze przeterminowane, istnieje szansa na połączenie ich w jedno większe zadłużenie. Tego rodzaju rozwiązanie często idzie w parze z niższą ratą miesięczną i wydłużonym okresem kredytowania. Trzeba też dodać, że konsolidacja długów pozwala na zapanowanie nad finansami — ułatwia spłatę zobowiązań i minimalizuje ryzyko wpisu do rejestru dłużników.
Kredyty oddłużeniowe
Kiedy już znajdziesz się w sytuacji zadłużenia, istnieją też opcje wyjścia z tej trudnej sytuacji. Kredyty oddłużeniowe stanowią jedno z takowych rozwiązań. Mowa tutaj o usłudze finansowej, która umożliwia uwolnienie się ze spirali zadłużenia. Trzeba jednak pamiętać o tym, że z tej opcji korzystać z rozwagą i tylko w ostateczności.
W przypadku istniejących już długów kluczowe będzie unikanie kolejnych zobowiązań finansowych, które mogą tylko pogłębić kłopoty z płynnością. Zaciąganie nowych pożyczek czy kredytów w celu spłaty istniejących już rat często prowadzi do sytuacji, kiedy to długi narastają, a płynność finansowa staje się coraz trudniejsza do utrzymania.
Żeby unikać wpadania w coraz większe kłopoty związane z zadłużeniem, czyli w tzw. spiralę zadłużenia, zalecane jest korzystanie z alternatywnych opcji. Można np. spróbować negocjacji z wierzycielami lub skonsultować się z ekspertem ds. finansów.
Rejestr dłużników – dlaczego warto go regularnie sprawdzać?
Regularne sprawdzanie listy dłużników to nie tylko kwestia ostrożności, ale też praktycznej ochrony przed potencjalnymi zagrożeniami finansowymi. Nawet osoby świadomie i skrupulatnie spłacające swoje zobowiązanie, powinny być czujne na ewentualne nieprawidłowości. Niestety oszustwa w Polsce zdarzają się często, dlatego regularne monitorowanie listy dłużników jest jak najbardziej wskazane — pozwala zidentyfikować sytuacje, w których oszust mógłby zaciągnąć kredyt na Twoje dane. Bardzo przydatne będzie wykupienie alertów BIK. Są to powiadomienia wysyłane wtedy, kiedy do BIK-u wpłynie zapytanie w związku z wnioskiem kredytowym.
Trzeba też pamiętać, że częste i regularne weryfikacje bazy dłużników pozwalają utrzymać kontrolę nad finansami i zminimalizować ryzyko niepożądanych wpisów i konsekwencji z nimi związanych. Szczególnie zalecane jest monitorowanie scoringu BIK (Biura Informacji Kredytowej). Mowa tutaj o parametrze, który ma decydujące znaczenie przy ocenie wniosku kredytowego.
Zrozumienie swojej sytuacji kredytowej pozwala dostosować oczekiwania do rzeczywistych możliwości finansowych, a ponadto podejść do procesu kredytowego z odpowiednią świadomością i przygotowaniem. Regularne sprawdzanie listy dłużników to odpowiedzialna postawa finansowa, która pozwala uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek.
Jakie są konsekwencje widnienia w bazie dłużników?
Wpisanie do rejestru osób zadłużonych niesie ze sobą liczne konsekwencje, znacznie utrudniające życie finansowe. Próby zaciągnięcia kredytu czy pożyczki stają się bardzo skomplikowanie, gdyż banki praktycznie zawsze odrzucają wnioski kredytowe osób figurujących w bazie dłużników.
Także zakupy na raty stają się niemożliwe, gdyż sklepu, podejrzewając o nieterminowe spłaty, mogą odmówić udzielenia możliwości płacenia w ratach. Co więcej, nawet podpisanie umowy z dostawcą Internetów czy operatorem sieci komórkowej może być trudne — firmy dokładnie weryfikują swoich klientów przed podpisaniem umów.
W jaki sposób usunąć się z rejestru dłużników?
Oczywiście najskuteczniejszym sposobem na usunięcie siebie z rejestru zadłużonych, jest po prostu spłata zaległości. Po spłacie długu, zarówno w całości, jak i częściowo, wierzyciel ma obowiązek niezwłocznego poinformowania o odzyskaniu należności. Zgodnie z procedurą, wierzyciel musi złożyć właściwy wniosek w ciągu dwóch tygodni od spłaty zadłużenia. Należy pamiętać, że niedopełnienie tego obowiązku może skutkować nałożeniem wysokiej kary pieniężnej na wierzyciela.
Aktualizacja wpisu w rejestrze dłużników następuje przeważnie w przeciągu tygodniu od złożenia wniosku, co prowadzi do usunięcia informacji o zadłużeniu z bazy zadłużonych. Alternatywnie można oczekiwać na przedawnienie wpisu. Zgodnie z przepisami ustawy o BIG, informacje o dłużnikach są usuwane po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji. W przypadku, gdy wierzyciel na bieżąco utrzymuje wpis, informując o aktualnym stanie długu, maksymalny czas przechowywania danych o zadłużeniu wynosi 10 lat. Warto zaznaczyć, że okres ten jest liczony od dnia przekazania informacji przez wierzyciela.
