Sposoby na oszczędzanie pieniędzy przez Polaków
Jak najlepiej oszczędzać pieniądze? Można by pokusić się o przywołanie żartobliwego powiedzenia – „Ilu Polaków, tyle opinii”. Twórcy badania „Plany finansowe Polaków na 2024 r.” zrealizowanego dla BIG InfoMonitor zdecydowali się jednak przyjrzeć się tej kwestii bardzo konkretnie. Zgodnie z uzyskanymi przez nich wynikami, w tym roku:
- 40 proc. ankietowanych zamierza oszczędzać,
- 20 proc. ankietowanych chce uzbierać określoną sumę na poduszkę finansową,
- 7 proc. ankietowanych planuje inwestować.
Jeszcze w 2022 roku ok. 25 proc. Polaków deklarowało, że nie widzi sensu w odkładaniu pieniędzy. Rok później wskaźnik ten spadł do 18 proc., a obecnie 19 proc. ankietowanych w ogóle nie posiada oszczędności. Najwięcej osób (12 proc.) ma odłożone od 5001 zł do 10 tys. zł. A jakie są sposoby na oszczędzanie pieniędzy w 2024 roku? 24 proc. pytanych nie planuje żadnych działań związanych ze swoimi finansami, a pozostali (oprócz tradycyjnego oszczędzania) zamierzają m.in.:
- lepiej kontrolować i planować wydatki (26 proc.),
- przeglądać i zmniejszać wydatki (20 proc.),
- unikać kredytów i pożyczek (18 proc.),
- ograniczyć konsumpcjonizm (17 proc.),
- regulować rachunki na czas (13 proc.),
- spłacić zobowiązania (11 proc.),
- zmienić pracę (10 proc.),
- ubiegać się o podwyżkę (8 proc.).
Wśród tych planów jest wiele punktów, które przyciągają uwagę i brzmią wyjątkowo sensownie w kontekście aktywnego oszczędzania. Przyjrzyjmy się więc teraz kwestii zbierania zaskórniaków od podszewki.
10 skutecznych sposobów na oszczędzanie pieniędzy
Zastanawiasz się, jak odłożyć pieniądze na konkretny cel, czy może po prostu chcesz zgromadzić poduszkę finansową na niespodziewane wydatki? Niezależnie od zamiarów, regularne odkładanie zarabianych pieniędzy nie należy do łatwych zadań. Poniżej przedstawiamy 10 metod, dzięki którym masz szansę uzbierać większą kwotę i to bez przesadnych wyrzeczeń.
- Określenie celu oszczędzania
Pierwszym i podstawowym zadaniem, które staje przed Tobą jeszcze przed faktycznym przejściem do kwestii finansowych, jest ustalenie konkretnego celu. Przede wszystkim pomoże Ci on w ustaleniu, jak gromadzić środki, by udało się go zrealizować możliwie jak najszybciej. Jeśli bowiem zależy Ci na zdobyciu pożądanej kwoty możliwie jak najszybciej, to poczynisz nieco inne kroki, niż w przypadku spokojnego planu realizowanego na przestrzeni wielu miesięcy czy nawet lat.
Druga kwestia, ściśle związana z określeniem celu, to motywacja do jego osiągnięcia. Im bardziej zależy Ci na zdobyciu konkretnej kwoty, tym większe jest Twoje zaangażowanie w oszczędzanie. Zazwyczaj odkładanie pieniędzy jest bardzo trudne, gdy na nic się nie „zbiera”. Wynika to z faktu, że człowiek traci koncentrację, nie widzi konkretnego celu w swoim działaniu, a przez to decyduje się na wydawanie posiadanych środków od razu.
- Analiza przychodów i wydatków
Lista sposobów na oszczędzanie pieniędzy zawsze opiera się na analizie aktualnej sytuacji finansowej i domowego budżetu. Bardzo ważne jest zestawienie wszystkich przychodów oraz wydatków w skali miesiąca.
Weź pod uwagę zarówno zarobki swoje i partnera czy partnerki, jak również dodatki rządowe, odsetki z lokat, kont oszczędnościowych oraz wszelkie inne wpływy. Dzięki temu zorientujesz się, jaką kwotą miesięcznie dysponujesz. Podstawą rozsądnego zarządzania budżetem jest bowiem unikanie generowania wydatków przewyższających sumę przychodów w tym samym okresie.
Druga kwestia to skrupulatne zapisywanie wszystkiego, na co przeznacza pieniądze Twoja rodzina. Możesz wykorzystać do tego jedną z licznych aplikacji mobilnych, jak i zwykłą kartę papieru oraz długopis. Dodatkowo podziel te wydatki na kilka podstawowych grup, takich jak np.:
- rachunki,
- jedzenie,
- wyjazdy,
- rozrywka,
- przyjemności,
- transport,
- szkoła,
- zdrowie,
- i inne.
W ten sposób najszybciej zorientujesz się, na co przeznaczacie najwięcej pieniędzy. Łatwiej także wyszukacie kategorie, w których da się ograniczyć wydatki, generując oszczędności.
- Szczegółowe planowanie domowego budżetu
Wśród skutecznych meotd na oszczędzanie warto wymienić przemyślane planowanie domowego budżetu. Doskonale sprawdza się w połączeniu z poprzednim punktem, czyli analizą wydatków.
Przeglądając rzeczy, na które wydajesz pieniądze, zastanów się, które z nich się zmarnowały lub były niepotrzebne. Najłatwiej widoczne jest to w zakresie zakupów spożywczych. Wiele osób ma tendencję do kupowania „na zapas” niektórych produktów, które ostatecznie często się psują lub nie zostają wykorzystane. W ten sposób w koszu lądują Twoje potencjalne oszczędności.
Przy okazji planowania domowego budżetu wskazane jest działanie z wyprzedzeniem. Jeśli wiesz, że zbliża się rok szkolny i Twoje pociechy będą potrzebowały przyborów szkolnych, zakup je wcześniej, gdy ich ceny są niższe. Dobrą praktyką jest ponadto planowanie posiłków na każdy dzień, dzięki czemu nic nie trafia do kosza. Warto wcześniej też sprawdzać gazetki promocyjne sklepów i wymyślać dania odpowiadające aktualnym promocjom. Tak wydasz mniej pieniędzy na spożywkę, co pozwoli na odłożenie znacznej kwoty w perspektywie miesiąca, a tym bardziej całego roku.
- Ograniczenie niepotrzebnych wydatków
Skuteczny plan oszczędzania pieniędzy powinien zakładać rezygnację z części wydatków. Oczywiście nie ma tu mowy o podstawowych i niezbędnych zakupach. Należy zatem namierzyć i wyeliminować drogi, którymi środki uciekają w każdym miesiącu bez wyraźnego powodu. W wielu przypadkach są to m.in.:
- używki (np. alkohol i papierosy),
- częste jedzenie poza domem,
- częste zamawianie posiłków,
- zmiany sprzętów, gdy poprzednie jeszcze działają poprawnie,
- kupowanie drogich produktów, nieadekwatnych do zarobków.
W ograniczeniu powyższych wydatków często pomaga tworzenie szczegółowych list zakupów. Jeśli założymy, że w markecie czy w centrum handlowym kupimy jedynie produkty z listy i nic więcej, będziemy mniej podatni na różne sztuczki marketingowe. W tym punkcie nie chodzi o odmawianie sobie wszystkich przyjemności. To strategia dobra tylko w przypadkach oszczędzania ekstremalnego, gdy na zebranie funduszy masz bardzo niewiele czasu. Czasem jednak rezygnacja z jednego obiadu „na mieście” miesięcznie może wygenerować oszczędności rzędu nawet kilkuset złotych w przypadku całej rodziny.
- Minimalizacja rachunków i subskrypcji
W dobie serwisów VOD, streamingów i innych subskrypcji, często tracimy kontrolę nad regularnymi opłatami, pobieranymi prosto z naszego konta bankowego. Pozornie są to niewielkie kwoty rzędu od kilkunastu do kilkudziesięciu złotych. Problem w tym, że zwykle nie jest to jeden przelew, a kilka. To natomiast generuje dość pokaźne, regularne wydatki. Warto zatem przeanalizować wszystkie tego typu konta i częstotliwość korzystania z nich. Być może stosunkowo niewielkie poświęcenie pozwoli na zaoszczędzenie znacznej kwoty.
Druga kwestia to drobne opłaty dodatkowe, generowane przez banki i instytucje finansowe. Mogą być naliczane m.in. za korzystanie z kont bankowych, kart kredytowych czy innych produktów. Zwykle nie są wysokie i łatwo się ich pozbyć, spełniając określone w umowie warunki. Jeśli jednak tego nie dopilnujesz, pieniądze zaczną uciekać, utrudniając gromadzenie oszczędności.
- Korzystanie z promocji
Kolejną trafną odpowiedzią na pytanie, jak oszczędzać pieniądze, jest korzystanie z wszelkiego rodzaju promocji i wyprzedaży. Wcześniej wspominaliśmy już o planowaniu obiadów na podstawie aktualnych, atrakcyjnych cen produktów w dyskontach spożywczych. W tym kierunku natomiast można pójść jeszcze o krok dalej, poszukując ofert specjalnych na najróżniejsze rzeczy do domu, dla siebie, dzieci i nie tylko.
W internecie nie brak porównywarek cen i serwisów zajmujących się poszukiwaniem produktów w najlepszych cenach. Warto z nich korzystać i kupować w sklepach proponujących najniższe stawki. W ten sposób na każdym takim zakupie oszczędzasz przynajmniej kilka złotych. Dodatkowo, robiąc zakupy w internecie, zwracaj zawsze uwagę na koszt wysyłki. Często „równoważy” on pozornie atrakcyjniejszą ofertę, czego należy się wystrzegać.
- Tańsze alternatywy zakupowe
Generowanie oszczędności to nie tylko rezygnacja z różnych form wydawania pieniędzy, ale też zastępowanie ich tańszymi odpowiednikami. Oczywiście nie sprawdzi się to w każdym przypadku. Rozważ, które rzeczy kupowane regularnie, mają zamienniki podobnej jakości, ale kosztujące mniej. Największym polem do popisu w tym zakresie są ponownie zakupy spożywcze. W sklepach znajdziesz ogrom alternatywnych, tańszych opcji, które nie są reklamowane. Pamiętaj, że zwykle te najbardziej znane marki są tymi najdroższymi.
Polecamy jednak w tej sferze zachować ostrożność. Nie zawsze kupowanie tańszych zamienników przyniesie Ci oszczędności. Często takie alternatywy są mniej trwałe, a szczególnie odczuwalne może być to w przypadku sprzętu elektronicznego. W takiej sytuacji często lepszą metodą jest wydanie nieco większej kwoty na produkt, którego przez najbliższych kilka lat nie będzie trzeba wymieniać z powodu zużycia i niskiej trwałości.
- Znalezienie dodatkowego źródła dochodu lub sposobu na zwiększenie wypłaty
Skuteczne sposoby oszczędzania pieniędzy mogą być związane z comiesięcznymi dochodami. Jeśli nie masz już możliwości intensywniejszego ograniczania wydatków, czas pomyśleć nad zwiększeniem kwoty zasilającej na konto Twojej rodziny. Wiele zależy w tym przypadku od osobistych predyspozycji, branży, w której pracujesz czy umiejętności. Najczęściej natomiast dodatkową gotówkę mogą zapewnić takie działania, jak np.:
- ubieganie się o podwyżkę w pracy etatowej,
- poszukiwanie nowego zatrudnienia z wyższą pensją lub na wyższym stanowisku,
- przebranżowienie się,
- znalezienie dodatkowej pracy (np. weekendowej lub na pół etatu),
- realizowanie dodatkowych zleceń,
- sprzedaż niepotrzebnych rzeczy (np. elektroniki, ubrań itp.).
Każdy dodatkowy dochód możesz z góry traktować jako zaskórniaki. Tak „standardową” pensję wydasz na swoje codzienne potrzeby, a jednocześnie uda Ci się coś odłożyć.
- Spłata nieuregulowanych zobowiązań
Zdarza się, że kłopoty finansowe i problemy z oszczędzaniem wynikają z nieuregulowanych zobowiązań. Comiesięczne raty bywają uciążliwe i pochłaniają wszystkie „nadwyżki” dochodów. Niejednokrotnie regulowanie ich po terminie dodatkowo powiększa dług o odsetki karne.
Lepiej takich sytuacji unikać, opracowując strategię spłaty, pozwalającą na pozbycie się w jak najkrótszym czasie tego uciążliwego problemu. W przypadku jednoczesnej spłaty wielu pożyczek czy rat warto rozważyć skorzystanie z kredytu konsolidacyjnego. Dzięki niemu zastąpisz wiele rat jedną, co ułatwi Ci zapanowanie nad domowym budżetem. Po wyjściu z długów wszystkie pieniądze trafiające do tej pory do instytucji finansowych możesz przeznaczyć na generowanie oszczędności.
- Odkładanie pieniędzy „z góry”
Wiele banków działających w Polsce ma w swojej ofercie bezpłatne konta oszczędnościowe. Otwarcie i korzystanie z nich jest darmowe (czasami pod pewnymi warunkami). Są one dobrą metodą oszczędzania, bo od razu po otrzymaniu wypłaty możesz przelać na nie wyliczoną kwotę. Wystarczy tylko, że wcześniej obliczysz, ile regularnie chcesz (lub jesteś w stanie) odkładać miesięcznie, by w określonym czasie uzbierać pożądaną sumę.
Dodatkową zaletą tego scenariusza jest fakt, że na rachunku bieżącym zostają wyłącznie pieniądze, które możesz wydać w nadchodzącym miesiącu. Dzięki temu łatwiej je kontrolować i planować zakupy. Na bieżąco widzisz, na jak wiele możesz sobie pozwolić. Część kont oszczędnościowych ma ponadto ograniczenia pokroju dodatkowej opłaty za wypłatę środków więcej niż raz, co jest dodatkową motywacją do oszczędzania.
Jak oszczędzać, gdy nie ma z czego?
Nie brak osób, które bardzo by chciały zbierać pieniądze, ale wciąż zastanawiają się, jak oszczędzać, gdy nie ma z czego. Wbrew pozorom jednak da się nieco odłożyć, nawet wtedy, gdy po zminimalizowaniu wydatków i zaplanowaniu budżetu nie zostaje Ci już zbyt wiele. Świetnie w takim przypadku sprawdzi się tzw. moneyback. To usługa polegają na tym, że bank oferuje Ci niewielki zwrot w wysokości określonego procenta wydanej kwoty.
Taką możliwość daje m.in. karta kredytowa z premią od Santander Bank Polska. Dzięki niej możesz zyskać rocznie do 180 zł, wykonując zwykłe płatności każdego dnia. Moneyback jest liczony w tym przypadku od płatności przekraczających 300 zł w miesiącu i wynosi 1 proc., do 15 zł miesięcznie. W praktyce więc możesz regularnie odkładać zwracane środki, by ostatecznie móc cieszyć się oszczędnościami.
„Poduszka finansowa” z oszczędności. Ile powinna wynosić?
Nawet najbardziej kreatywne sposoby na oszczędzanie wymagają stworzenia realnego planu budowania zaskórniaków. Wskazane jest bowiem nie tylko odkładanie na konkretny zakup (np. samochód czy mieszkanie), ale też równoczesne tworzenie tzw. poduszki finansowej. Można powiedzieć, że jest to oddzielna kwota, której przeznaczeniem jest pomoc w nieprzewidywalnych i szczególnie trudnych sytuacjach. Nawet więc po realizacji głównego celu oszczędnościowego wskazane jest, by ta dodatkowa suma pozostała nienaruszona.
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to, ile powinna wynosić poduszka finansowa. Różni eksperci mają swoje zdania na ten temat. Najczęściej przyjmuje się, że dobrym zwyczajem jest utrzymywanie jej na poziomie 3-6-miesięcznych kosztów utrzymania. Jeśli więc co miesiąc na utrzymanie siebie i rodziny wydajesz 10 tys. zł, to wskazane jest trzymanie 30-60 tys. zł „na czarną godzinę”. Dzięki temu w sytuacji kryzysowej (np. utraty pracy) masz od 3 do 6 miesięcy spokojnego życia (np. na znalezienie nowego zatrudnienia).
Na co uważać podczas oszczędzania?
Skuteczny plan oszczędzania pieniędzy to nie wszystko. Bardzo ważną kwestią jest bowiem również rozważne zarządzanie gromadzonymi środkami. Rosnąca inflacja, a czasem nawet osiągnięcie założonego celu, skutkuje spadkiem motywacji. To z kolei przekłada się na zmniejszoną skuteczność, a nawet utratę zebranych pieniędzy. Na szczęście jest kilka sprawdzonych metod, które pozwalają takich sytuacji uniknąć:
- nie rób „prezentów-nagród” za oszczędzanie – wynagradzenie sobie skrupulatnego trzymania się planu oszczędzania pieniędzy zwykle kończy się generowaniem niechcianych wydatków. Twoją nagrodą będzie osiągnięcie wyznaczonego celu;
- wyznaczaj kolejne cele – często po uzbieraniu określonej kwoty i realizacji upragnionego zakupu, ludzie tracą motywację do dalszego oszczędzania. Dobrą praktyką jest zatem wymyślenie nowego zadania (być może jeszcze bardziej wymagającego), by pielęgnować dobre nawyki;
- nie zniechęcaj się małymi kwotami – szczególnie na początku oszczędzanie bywa demotywujące. Przed wypracowaniem najefektywniejszych strategii zaskórniaki powiększają się powoli, co może zniechęcać. Z czasem kwota będzie rosnąć, przynosząc coraz więcej satysfakcji;
- korzystaj z „automatycznych” metod oszczędzania – wiele banków wdraża rozwiązania wspomagające oszczędzanie. Może to być np. automatyczne „odkładanie” określonej kwoty z Twojego konta. Warto z nich korzystać, bo nawet w przypadku kryzysu czy trudniejszego okresu uda Ci się dzięki nim nieco odłożyć;
- znajdź sposób, by oszczędności „zarabiały” – uzbierane pieniądze mogą na siebie pracować. Rozważ przechowywanie ich na lokacie czy koncie oszczędnościowym z dość wysokim oprocentowaniem, by przynosiły regularne zyski. Nie brak osób decydujących się też na zakup obligacji skarbowych (np. indeksowanych inflacją) czy inne inwestycje. Pamiętaj jednak, że każde takie działanie jest obarczone ryzykiem inwestycyjnym i może prowadzić do utraty środków. Podchodź do tego rodzaju aktywności bardzo ostrożnie i świadomie.
Jak oszczędzać pieniądze skutecznie? Wyrób w sobie nawyk oszczędzania
Jak widzisz, jest wiele sposobów na oszczędzanie pieniędzy. Czy wszystkie są skuteczne? Wszystko zależy od Ciebie. Każdy człowiek jest inny i inaczej dysponuje własnym budżetem. Różnimy się zarówno pod względem potrzeb, jak i motywacji do odkładania gotówki. W każdym przypadku jednak – niezależnie od podejmowanych kroków – kluczem jest systematyczność. Nawet rezygnacja z niewielkich wydatków i odkładanie małych kwot może przynieść satysfakcjonujące efekty, jeśli będzie towarzyszyła temu regularność.
Powyższe metody oszczędzania możesz ze sobą łączyć, wybierając tylko niektóre z nich lub korzystając ze wszystkich na raz. Rozważnie lokuj zaskórniaki, postępuj z nimi w rozważnie i staraj się na nich zarabiać. Nigdy nie zapominaj ponadto o utrzymywaniu (choćby minimalnej) poduszki finansowej. Dzięki temu nie tylko uda Ci się osiągnąć określone cele oszczędnościowe, ale też zapewnisz bezpieczeństwo sobie i bliskim w kryzysowych sytuacjach.
