Kluczowe informacje
Karty płatnicze są wygodnym narzędziem pozwalającym na bezgotówkową realizacje płatności, zarówno online jak i stacjonarnie.
Poszczególne rodzaje kart płatniczych odpowiadają na inne potrzeby i oferują różne korzyści.
Najpopularniejszymi wydawcami kart płatniczych w Polsce i na świecie, są Visa oraz MasterCard.
Co to jest karta płatnicza – rodzaje i kluczowe informacje
To instrument wydawany przez instytucje finansowe. Dzięki karcie płatniczej możesz przeprowadzać transakcje bezgotówkowe w punktach usługowych lub handlowych. Wypłacisz również pieniądze z bankomatów. Nie zawsze jednak mają formę fizyczną – dostępne są również karty wirtualne.
Z danych Narodowego Banku Polskiego na koniec marca 2024 roku wynika, że na krajowym rynku wydanych było 45,9 mln kart płatniczych. To oznacza wynik o 487,8 tys. wyższy w stosunku do poprzedniego kwartału. Zdecydowanie dominują w Polsce karty debetowe, które stanowią 85,1% – było ich aż 39 mln. Drugą pozycję zajęły karty kredytowe, których udział wynosi 10,8%, a liczba – ok. 9 mln. Wśród wszystkich kart dominują zdecydowanie zbliżeniowe – aż 45 mln. Polacy przywykli do tej formy płatności.
Często zdarza się, że nie mają innej możliwości – po prostu sklepy nie posiadają wystarczająco gotówki, aby wydawać resztę. W I kw. 2024 r. wykonano 2,5 mld transakcji kartami, a łączna wartość tych operacji wyniosła 298,2 mld zł. Warto też dodać, że w Polsce dostępnych jest 20 869 bankomatów.
Sprawdźmy teraz które karty są najchętniej wybierane karty płatnicze w Polsce.
Karta debetowa
Czym jest karta debetowa? To podstawowa karta, którą otrzymasz przy zakładaniu rachunku osobistego. Bank zapyta Cię, czy potrzebujesz jej do konta. Karta debetowa służy do operacji gotówkowych i bezgotówkowych za pomocą środków, które znajdują się na przypisanym rachunku. Kiedy płacisz, np. w sklepie, pieniądze zostaną pobrane automatycznie z Twojego konta.
Wprowadzać w błąd może tutaj słowo debet. Korzystanie z tej karty nie oznacza, że możesz mieć na rachunku minusowe saldo. Aby to było możliwe, musisz skorzystać z produktów kredytowych banku. Jeśli w momencie płatności kartą debetową nie masz na rachunku wystarczających środków, aby pokryć zakup, operacja nie dojdzie do skutku. Korzystanie z niej nie tylko ułatwia płatności – możesz również otrzymywać zwrot części wydanych środków dzięki współpracy Twojego banku z różnymi firmami. Przykładowo, otrzymasz 3% zwrotu z wydatku na tankowanie, 4% zwrotu za rezerwacje miejsc noclegowych i skorzystasz z wielu innych ofert.
Karta kredytowa
Te karty są dużo mniej popularne od debetowych, ale zajmują drugą pozycję pod względem popularności. W tym przypadku bank przyznaje Ci określony limit środków do dowolnego wykorzystania. Kiedy płacisz kartą kredytową, zapłata jest pobierana z tego rachunku a nie z konta osobistego. Wtedy zaciągasz kredyt w banku, który oczywiście musisz spłacić. Okres rozliczeniowy trwa zazwyczaj 30 dni. Po tym czasie musisz spłacić zobowiązanie. Każdy bank oferuje okres bezodsetkowy, kiedy to możesz spłacić zobowiązanie bez ponoszenia kosztów. Zazwyczaj ten czas wynosi od 50 do 60 dni. Składa się na niego 30 dni okresu rozliczeniowego + maksymalnie 30 dni na spłatę zobowiązania.
Jedną z zalet korzystania z kart kredytowych jest moneyback, czyli premia, dzięki której możesz uzyskać zwrot części środków wydanych na transakcje bezgotówkowe. Taką ofertę ma na przykład. Santander Bank Polska. Chodzi tutaj o kartę Visa Bonus. Możesz otrzymać co miesiąc 1% od płatności powyżej 300 zł łącznie, do 15 zł miesięcznie.
Karta przedpłacona
Jeśli chodzi o rodzaje kart płatniczych, to ta jest nietypowa. W tym przypadku nie uzyskujesz dostępu do środków na standardowym koncie tak jak przy karcie debetowej. Masz konto techniczne, które musisz najpierw zasilić, np. poprzez przelew bankowy. Takie karty doskonale się sprawdzają, jeśli chcesz lepiej zarządzać budżetem. Przykładowo, możesz ustalić, że środki z danej karty przeznaczasz wyłącznie na rozrywkę. Wpłacasz wówczas tyle, ile planujesz wydać miesięcznie. Oczywiście, konto możesz zasilać wielokrotnie i też regularnie korzystać z karty. Banki mają taką ofertę nawet dla nieletnich. Może Ci to pomóc w wyrobieniu w dzieciach dobrych nawyków pod względem zarządzania budżetem.
Według NBP udział kart przedpłaconych na koniec I kwartału 2024 roku wynosił 3,7%.
Karta obciążeniowa
To połączenie karty debetowej i kredytowej. Ma ona odroczony termin płatności. Otrzymujesz od banku określony limit kredytowy, a całość zadłużenia musisz spłacić w określonym czasie. Przeważnie na zwrot środków masz miesiąc. W tym przypadku spłata odbywa się automatycznie ze środków, które posiadasz na rachunku osobistym. Z tego rozwiązania często korzystają firmy, gdyż to dla nich łatwiejszy sposób rozliczania wydatków pracowników. Po prostu koszty są sumowane, a spłata dokonywana z rachunku firmowego.
Z danych NBP wynika, że takie karty stanowiły 0,4% wszystkich kart płatniczych w I kwartale 2024 roku.
Karta wielowalutowa
To rozwiązanie, które zrobiło się bardzo popularne w ostatnich latach, instrument płatniczy przede wszystkim dla podróżujących po świecie. Dzięki karcie wielowalutowej nie musisz w każdym kraju korzystać z kantoru.
Oczywiście, zawsze możesz za granicą zapłacić kartą debetową podpiętą pod konto w złotówkach, ale wtedy poniesiesz koszt przewalutowania. W przypadku karty wielowalutowej płatność zostanie dokonana automatycznie w danej walucie i przeliczona po korzystnym kursie.
Banki oferują również usługę wielowalutową – może się także ukrywać pod inną nazwą. Wówczas musisz założyć konta walutowe dla poszczególnych walut, kupić daną walutę w kantorze online, a kiedy będziesz płacić, środki zostaną pobrane automatycznie z rachunku w danej walucie. Dzięki temu możesz znacząco obniżyć koszty płatności. Płacisz wówczas standardową kartą debetową.
Wirtualna karta płatnicza
Ta karta ma wyłącznie cyfrową postać i jest popularnym rozwiązaniem w szczególności w płatnościach online. Taką funkcję może pełnić zdecydowana większość standardowych kart, które są obecnie dostępne na rynku. Nie musisz ich mieć przy sobie, aby nimi zapłacić. Możesz połączyć kartę z aplikacją mobilną czy ze smartwatchem. Zatem możesz płacić w sklepie, mimo że nie masz karty w fizycznej postaci.
Srebrna, złota… Co oznaczają kolory kart płatniczych?
Być może nosisz w portfelu karty różnego koloru, a różnice tkwią nie tylko w ich wyglądzie. Wyróżniamy karty:
- Klasyczne – czyli standardowe, o podstawowych funkcjonalnościach. Może być, np. biała czy niebieska. Najczęściej ma ten sam kolor co logo banku.
- Srebrne – żeby je uzyskać, musisz mieć wysokie dochody. Zapewnia większe możliwości m.in. szerszy zakres ochrony ubezpieczeniowej. Zazwyczaj obejmują również zwolnienia z opłat za różne operacje.
- Złote – dla osób z wysokimi zarobkami. Dzięki niej również możesz korzystać z szerokiej ochrony ubezpieczeniowej, zwolnień z opłat czy zniżek na produkty i usługi u partnerów banku.
- Platynowe – dla zamożnych klientów. Mogą korzystać z osobistego asystenta, są specjalnie traktowani w banku. Przeważnie takich kart używają milionerzy.
W zależności od banku zakres oferty dla posiadaczy poszczególnych kart jest inny. Inne mogą być również wymagania stawiane przez instytucje. Warto jednak pamiętać, że poszczególne kolory kart nie są sztywno przypisane do danego poziomu zarobków czy oszczędności na koncie. Zakres korzyści płynący z posiadania srebrnej, złotej czy platynowej karty, także różni się w zależności od banku.
Karty płatnicze a organizacja, która je wydaje
Na kartach płatniczych Polaków przeważnie zobaczysz logo dwóch organizacji:
- Visa – największa organizacja płatnicza na świecie. Na koniec marca 2024 roku 55,7% kart wydanych w Polsce miało jej logo.
- Mastercard – największa konkurencja marki VISA. Jej udział kartach w Polsce wynosił na koniec marca – 44,2%.
Udział pozostałych kart wyniósł 0,1%.Chodzi głównie o American Express i Diners Club, które jednak większym zainteresowaniem cieszą się w innych krajach na świecie.
