Wpłata oszczędności na konto a Urząd Skarbowy – ile można wpłacić bez podatku?

Od jakiej kwoty wpłaty bank powiadamia urząd skarbowy i czy należy się tego obawiać? Prowadzenie rachunku bankowego na co dzień przynosi wiele korzyści. Warto jednak pamiętać, że ułatwia również kontrolowanie naszych finansów oraz śledzenie transakcji. Nawet ulokowanie na nim oszczędności może stać się przedmiotem procesu wyjaśniającego, jeśli urzędnicy uznają to za podejrzane. Z tego artykułu dowiesz się m.in., jak taka wpłata wygląda od strony prawnej, jakie obowiązują je limity i kiedy należy powiadomić o niej skarbówkę. 

Czy urząd skarbowy może kontrolować konta bankowe? 

Od 1 lipca 2022 roku już nie tylko Szef Krajowej Administracji Skarbowej ma możliwość uzyskania dostępu do danych o rachunkach skarbowych. Zgodnie z art. 48 Ustawy 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej i jej najnowszymi zapisami, naczelnicy urzędów skarbowych również mogą otrzymywać od banków informacje „dotyczące osoby fizycznej lub osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego” w zakresie m.in.: 

• posiadanych i współposiadanych rachunków bankowych, 
• liczby tych rachunków i pełnomocnictw, 
• obrotów i stanów tych rachunków, 
• dat i kwot poszczególnych wpływów, 
• dat i kwot poszczególnych obciążeń, 
• nadawców i odbiorców powyższych. 

Od 1 lipca 2022 roku do końca marca 2024 roku urzędy skarbowe skorzystały z tej możliwości 407 razy, co wynika z danych opublikowanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich, bazującego na odpowiedzi Ministra Finansów. Jak zatem widać, skarbówka nie kontroluje rachunków klientów banków masowo. Ma natomiast takie uprawnienia i czasem z nich rzeczywiście korzysta. 

Wpłata gotówki na konto a urząd skarbowy – aktualne przepisy

Jaką kwotę można wpłacić na konto bez zgłoszenia, a kiedy trzeba liczyć się z tym, że informacja o transakcji dotrze do odpowiednich organów? Zgodnie z obowiązującymi przepisami mowa tu o sumie 15 000 euro lub równowartości w innej walucie. Aspekt ten reguluje art. 8. – [Obowiązek rejestracji transakcji] – Ustawy z dnia 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Zgodnie z jej zapisami:

• Instytucja obowiązana przeprowadzająca transakcję, której równowartość przekracza 15 000 euro, ma obowiązek zarejestrować taką transakcję również w przypadku, gdy jest ona przeprowadzana za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że są one ze sobą powiązane i zostały podzielone na operacje o mniejszej wartości z zamiarem uniknięcia obowiązku rejestracji.

Obowiązek zgłoszenia transakcji przekraczającej 15 tys. euro spoczywa na banku. Powinien on poinformować w pierwszej kolejności Generalnego Inspektora Informacji Finansowej (GIIF). Następnie sprawa może trafić również do urzędu skarbowego. Dotyczy to wpłat bezpośrednich (jak np. oszczędności), ale również: 

• transferu środków pieniężnych (również przychodzących spoza Polski i po przeliczeniu zgodnie z obowiązującym kursem walutowym), 
• wypłaty gotówki, 
• określonych w przepisach czynności notarialnych, 
• transakcji kupna/sprzedaży wartości dewizowych. 

Przepisy definiują ponadto, że obowiązek rejestracji nie dotyczy m.in.: 

• przelewów z rachunku na lokaty terminowe, należące do tego samego klienta, 
• przelewów przychodzących (z wyjątkiem tych z zagranicy). 

Specjalne środki bezpieczeństwa 

Wiesz już, od jakiej kwoty wpłaty bank powiadamia urząd skarbowy czy inne organy kontrolne. Co jednak istotne, nie tylko wysoka kwota może wpłynąć na tego typu zgłoszenie. Instytucje finansowe mają bowiem obowiązek „wyłapywania” transakcji, które mogą mieć związek z praniem brudnych pieniędzy czy finansowaniem terroryzmu. Właśnie dlatego starają się śledzić wszelkie podejrzane zachowania klientów. Przede wszystkim podejrzenia specjalistów wzbudzają: 

• niecodzienne okoliczności transakcji (np. wykonywane w niezwykłym czasie czy miejscu), 
• nietypowe zachowanie klienta (np. nagła i bardzo duża wpłata lub częste transakcje, niewspółgrające z dotychczasową sytuacją finansową), 
• nagłe zmiany na koncie (np. wiele wpłat w krótkim czasie, podejrzanie wysoki wzrost salda itp.), 
• złożoność transakcji (np. wpłaty z wielu miejsc, przez licznych pośredników, z zagranicznych kont itp.),
• podejrzane tytuły przelewów (np. wyglądające na celowo wprowadzające w błąd czy zawierające podejrzane zwroty). 

Powyższe przykłady nie są oczywiście jedynymi czynnikami, które mogą sprowadzić na Ciebie kontrolę. Często zgłoszenie jest zależne od subiektywnej oceny konkretnego analityka. Ten natomiast kieruje się zarówno swoim doświadczeniem, jak i szeregiem wewnętrznych wytycznych czy polityką banku.  

Jaką kwotę można wpłacić na konto bez podatku? 

To, ile pieniędzy można wpłacić na konto osobiste bez podatku, zależy w głównej mierze od źródła pochodzenia środków. W tym kontekście warte rozpatrzenia są przede wszystkim trzy scenariusze: 

• gdy wpłacasz swoje pieniądze (np. oszczędności), 
• gdy wpłacasz pieniądze otrzymane w ramach darowizny, 
• gdy wpłacasz pieniądze będące pożyczką gotówkową. 

Poniżej znajdziesz informacje, jaką kwotę można wpłacić na konto bez podatku, i na jakich warunkach, dla wszystkich trzech rozwiązań. 

Wpłata oszczędności na konto a urząd skarbowy

Wpłata oszczędności na rachunek bankowy nie jest objęta żadnym podatkiem. Jeśli chcesz umieścić swoje środki, które przechowujesz w gotówce, na należącym do Ciebie koncie, możesz zrobić to bez żadnych opłat. 

Co ważne, taka wpłata może zostać przeanalizowana przez bank i zgłoszona do urzędu skarbowego, jeśli przekroczy 15 tys. euro lub równowartość tej kwoty w innej walucie. W takim przypadku możliwa jest kontrola skarbówki, która sprawdzi, czy: 

• pieniądze zostały przez Ciebie pozyskane w sposób legalny, 
• są to środki pochodzące z pożyczki lub darowizny, 
• dysponujesz dokumentacją potwierdzającą źródło oszczędności, 
• środki są zgodne z deklarowanymi dochodami (i nie ukrywasz np. dodatkowego, nieopodatkowanego źródła dochodu). 

Jeśli nie będziesz w stanie udowodnić źródła pochodzenia pieniędzy, fiskus może uznać je za tzw. nieujawniony przychód. W takim przypadku zostaną one obarczone „” podatkiem wynoszącym aż 75 proc. Reguluje to art. 25e. – Wysokość podatku – Podatek dochodowy od osób fizycznych. Dodatkowo może zostać wszczęte wobec Ciebie postępowanie wyjaśniające lub kontrola podatkowa. 

Wpłata gotówki na konto a urząd skarbowy. Kwestia zwolnienia podatku od darowizn

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja, gdy wpłacane na konto przez Ciebie środki pochodzą z darowizny. W tym przypadku kwestia ta jest regulowana przez przepisy podatkowe i jest ściśle powiązana z grupami podatkowymi.

Jak wynika z art. 14. Ustawy o Podatkach od spadków i darowizn: 

• do grupy zerowej (wliczającej się do grupy I) wlicza się:
  • małżonek, 
  • zstępni (np. córka, syn, wnuki i prawnuki), 
  • wstępni (np. rodzice i dziadkowie), 
  • pasierb,
  • rodzeństwo, 
  • ojczym i macocha; 
• do grupy I (oprócz osób z grupy zerowej) wlicza się:
  • zięć, 
  • synowa, 
  • teściowie; 
• do grupy II wlicza się:
  • zstępnych rodzeństwa, 
  • rodzeństwo rodziców, 
  • zstępnych i małżonków pasierbów, 
  • małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, 
  • małżonków rodzeństwa małżonków, 
  • małżonków innych zstępnych; 
• do grupy III wlicza się:
  • innych nabywców. 

Zgodnie z powyższym rozróżnieniem, każda grupa ma określoną kwotę wolną od podatku. Darowizny takie nie podlegają opodatkowaniu, a w zależności od sumy mogą wymagać zgłoszenia do urzędu skarbowego. W przypadku: 

• grupy zerowej – darowizna nie podlega opodatkowaniu, niezależnie od jej wysokości. Powyżej kwoty 36120 zł należy natomiast zgłosić darowiznę do urzędu skarbowego; 
• grupy I – podatkiem są objęte darowizny w kwocie przekraczającej 36120 zł; 
• grupy II – podatkiem są objęte darowizny w kwocie przekraczającej 27090 zł; 
• grupy III – podatkiem są objęte darowizny w kwocie przekraczającej 5733 zł. 

Pamiętaj, że obowiązek podatkowy nie dotyczy wyłącznie sytuacji, gdy wpłacasz darowiznę na swoje konto bankowe. Zgodnie z przepisami każda taka transakcja powinna zostać zgłoszona i opodatkowana (jeśli tego wymaga) w ciągu 6 miesięcy. Wymaga także należytego udokumentowania. 

Ile można wpłacić na konto bez podatku? Przypadek pożyczki

Każda pożyczka – zarówno w gotówce, jak i przelewem – objęta jest podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wynosi on 0,5 proc. podstawy opodatkowania, czyli w tym przypadku po prostu wysokości pożyczonej kwoty. Obowiązek uregulowania tego kosztu spoczywa na pożyczkobiorcy i dotyczy wszystkich kwot przekraczających minimalny próg opodatkowania równy 1000 zł. 

Podobnie jak w przypadku darowizny, pożyczka może być objęta innymi przepisami, gdy są to środki od osób Ci najbliższych: 

• zerowa grupa podatkowa – pożyczki są zwolnione z podatku, niezależnie od kwoty. Jeśli przekraczają kwotę wolną od podatku, pożyczkobiorca ma obowiązek złożenia do urzędu skarbowego deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych i udokumentowania otrzymania środków w ciągu 14 dni od chwili przekazania pieniędzy; 
• pierwsza grupa podatkowa – pożyczki do kwoty 36120 zł (kwota wolna od podatku) są zwolnione z daniny i nie ma obowiązku zgłaszania jej do skarbówki.

Co ważne, niezgłoszenie pożyczki może skutkować naliczeniem tzw. stawki sankcyjnej wynoszącej 20 proc. wysokości zobowiązania.

Jakie przelewy i wpłaty mogą zwrócić uwagę banku i urzędu skarbowego? 

Warto mieć świadomość, że urząd skarbowy nie śledzi „na bieżąco” wszystkich transakcji na Twoim koncie. Jako pierwszy „podnosi alarm” bank. Do jego obowiązków należy wykonanie wstępnej oceny podejmowanych przez Ciebie działań. Jeśli wzbudzą one podejrzenia – wtedy sprawa jest kierowana dalej. Dzieje się tak w dość powtarzalnych sytuacjach. 

Wpłaty na konto osobiste i firmowe

Standardowe wpłaty mogą podlegać przepisom o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Dotyczy to zarówno kont osobistych, jak i firmowych. Zwykle mowa tu o dość charakterystycznych transakcjach, np.: 

• opiewających na bardzo wysokie kwoty, 
• bardzo częstych, podobnych do siebie i z tego samego źródła, 
• powtarzalnych, ale nie odpowiadających profilowi właściciela rachunku. 

W takich przypadkach kontrola jest podejmowana, aby sprawdzić, czy wpłacane przez Ciebie pieniądze pochodzą z legalnego źródła. W następnej kolejności organy muszą zorientować się, czy te pieniądze zostały prawidłowo opodatkowane. 

Wysokie darowizny i pożyczki

Darowizny i pożyczki od osób prywatnych często wzbudzają podejrzenia, bo wiele osób nie opłaca od nich podatku (celowo lub też nie). W związku z tym banki i skarbówka upewniają się, że tego typu wpłaty są odpowiednio udokumentowane i opodatkowane. Przepisy jasno definiują, jakie masz obowiązki, jako osoba otrzymująca pieniądze. Istnieje też wiele przypadków, w których nie musisz martwić się opodatkowaniem. Warto więc zawsze samemu zadbać o formalności, unikając stresującej kontroli. 

Szczególnym przypadkiem jest kontrola urzędu skarbowego, która ma na celu zbadanie zgodności darowizn czy pożyczek z zadeklarowanymi źródłami. Często dotyczy to transakcji na wysokie kwoty lub podejrzanych z innych względów. W takim przypadku fiskus ma hipotezę, że złożone przez Ciebie dokumenty mogą być nieprawdziwe i chce to zweryfikować.

Tytuł przelewu lub wpłaty a kontrola urzędu skarbowego

Nie brak osób, które w tytułach przelewów robią sobie żarty. Umieszczają tam zabawne zwroty czy wymyślają niestworzone historie. Tymczasem zarówno bank, jak i urząd skarbowy, uważnie monitoruje tytuły i biorą je pod uwagę przy analizie wyciągów bankowych. 

Nieodpowiednie tytuły mogą sprowadzić na Ciebie kłopoty. Niejasne, enigmatyczne lub pomijane nazwy (stosowanie domyślnych „przelewów środków”) mogą przyciągnąć uwagę specjalistów. Dotyczy to raczej transakcji na wysokie kwoty, z zagranicy czy z nieznanych źródeł, a nie drobnych przelewów w gronie przyjaciół. 

Realizując wpłatę środków z określonego źródła, warto wskazać je od razu w tytule. Powinno być zgodne z ewentualną deklaracją złożoną w urzędzie skarbowym. 

Jak przygotować się do kontroli? 

Wiesz już, od jakiej kwoty wpłaty bank powiadamia urząd skarbowy. W związku z tym, zasilając rachunek kwotą 15 tys. euro (lub równowartością tej sumy), możesz od razu założyć wyższe ryzyko kontroli. Odpowiednie przygotowanie się do niej pozwoli Ci uniknąć niepotrzebnego stresu.

Pełna dokumentacja finansowa

Przed terminem umówionej kontroli upewnij się, że masz dostęp do kompletu dokumentów finansowych. Dotyczy to zarówno osób zatrudnionych, jak i prowadzących działalność czy pracujących na różnego rodzaju umowach. Sprawdź, czy dysponujesz m.in.: 

• fakturami sprzedaży i zakupu (w przypadku przedsiębiorców), 
• umowami cywilnoprawnymi, 
• umowami o pracę, 
• umowami pożyczek i kredytów, 
• umowami darowizn i spadków, 
• umowami sprzedaży i kupna majątku (np. samochodu), 
• rocznymi deklaracjami podatkowymi. 

Ponadto warto zadbać o wydrukowanie lub zapisanie w formie elektronicznej wszelkich potwierdzeń przelewów, wpłat oraz wypłat z i na konto bankowe. 

Dokumentowane źródła pochodzenia środków

Ten podpunkt mógłby być częścią dokumentacji finansowej, ale postanowiliśmy go wyodrębnić, by podkreślić jego istotę. Wiele kontroli dotyczy sytuacji, gdy wpłaty opiewają na kwoty niewspółgrające z profilem klienta banku. W praktyce oznacza to, że przy danej wysokości zarobków, po prostu zgromadzenie określonej kwoty uznawane jest za problematyczne. 

W takim przypadku konieczne może być wykazanie: 

• z jakiego źródła masz pieniądze, którymi dysponujesz, 
• w jaki sposób zostały one pozyskane (czy otrzymałeś je w ramach darowizny, spadku lub pożyczki, a jeśli tak, to czy zostały one zgłoszone zgodnie z przepisami), 
• ile realnie zarabiasz i jak ma się to do rozliczeń podatkowych. 

Świadomość, jaką kwotę trzeba zgłosić do urzędu skarbowego i na jakich zasadach

Obowiązek podatkowy w przypadku darowizn czy pożyczek zawsze spoczywa na stronie, która uzyskała pieniądze. Co jednak istotne, samemu musisz wiedzieć, co i gdzie zgłosić oraz jaki (ewentualnie) podatek zapłacić.

W praktyce zatem najlepiej regularnie sprawdzać tego typu przepisy. Następnie wykonywać ciążące na Tobie obowiązki ze skrupulatnością, by uniknąć wszelkich problemów. W ten sposób – nawet w przypadku kontroli – wszystko powinno odbyć się bez większych komplikacji. 

Kontakt z doradcą podatkowym lub księgowym

Jeśli nie masz pewności odnośnie do konkretnej sytuacji czy rozliczenia, nie czekaj na kontrolę skarbówki. Samodzielnie zgłoś się do doradcy podatkowego czy księgowego. Nawet za darmo konsultacje mogą być dostępne w:

• Krajowej Informacji Skarbowej, 
• lokalnym urzędzie skarbowym, 
• Punkcie Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, 
• organizacjach pozarządowych (NGO) wspierających obywateli w kwestiach prawnych i podatkowych. 

Nie brak miejsc, w których zarówno za darmo, jak i za opłatą, otrzymasz pomoc. To znacznie lepsze (i mniej stresujące) od kontroli skarbowej, a zazwyczaj również tańsze, gdy weźmie się pod uwagę ewentualne podatki i kary. 

Współpracuj z organami podatkowymi

Niektórzy nie chcą współpracować z organami podatkowymi z różnych powodów. To zwykle nie prowadzi to niczego dobrego i może skutkować tym, że procedura będzie trwałą jeszcze dłużej. 

Zdecydowanie lepszą metodą jest współpraca, poprzez np.: 

• odbieranie wysyłanych pism – zadbaj o to, by organy podatkowe miały Twój aktualny adres korespondencyjny. Reaguj na wszelkie pisma i ich nie ignoruj; 
• odpowiadanie konkretnie na pytania – nie spekuluj i trzymaj się twardych faktów. Pamiętaj, że z kontroli może być sporządzony protokół; 
• wnioskowanie o zmianę terminu, gdy to konieczne – nie unikaj kontroli i nie pozwól, by kontrolerzy trafili na „zamknięte drzwi”. Jeśli wyznaczona data Ci nie odpowiada, zwróć się z prośbą o wyznaczenie nowej. 

Jak zmniejszyć ryzyko kontroli? 

Nigdy nie ma pewności, że uda się uniknąć kontroli. Oczywiście ze względu na ogrom spraw i ograniczone moce przerobowe, może zdarzyć się, że Twoja wpłata nie doprowadzi do wizyty kontrolerów. Zamiast jednak liczyć na szczęście, lepiej podjąć działania minimalizujące ryzyko, takie jak np.: 

• unikanie jednorazowych wpłat dużych kwot – wiele mniejszych wpłat przyciąga uwagę w mniejszym stopniu niż jedna, potężna transakcja; 
• jednoznaczne tytuły przelewów – ogranicz żarty i skup się na tytułach prezentujących rzeczywiste źródło dochodów; 
• korzystanie z przelewów zamiast wpłat gotówkowych – oczywiście nie zawsze można to uniknąć. Jeśli jednak masz możliwość, to przelewy są lepiej udokumentowane i łatwiej udowodnić ich legalność; 
• wykonywanie rzetelnych rozliczeń podatkowych – traktuj ten coroczny obowiązek bardzo poważnie. Wykazuj wszystkie dochody i dysponuj dokumentami, które je potwierdzą; 
• zgłaszanie darowizn i pożyczek zgodnie z przepisami – zapoznaj się z przepisami i zadbaj o zgłoszenie dodatkowych pieniędzy oraz uregulowanie należnych podatków; 
• wyraźnie oddzielanie środków prywatnych od firmowych – to porada szczególnie istotna dla osób prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze. Zgodnie z przepisami nie muszą oni dysponować kontem firmowym, ale oddzielne rachunki ułatwiają rozliczenia. 

Pamiętaj, by zachowywać przejrzystość swoich finansów. To podstawa, dzięki której żadna kontrola nie będzie dla Ciebie straszna. Przechowując niezbędne dokumenty i utrzymując w nich porządek, możesz liczyć na szybkie rozwianie wszelkich wątpliwości kontrolerów. 

Wpłata oszczędności na konto a urząd skarbowy – podsumowanie

Wpłata gotówki na konto, a urząd skarbowy – to temat, który niejednemu spędza sen z powiek. Środki zgromadzone w ramach własnych oszczędności, jak i te z pożyczek czy darowizn prywatnych, w jakiś sposób czasem trzeba przelać na rachunek. To natomiast – szczególnie w przypadku potężnych kwot powyżej 15 tys. euro – może zwrócić uwagę banku oraz skarbówki. Nie musisz się jednak tym przejmować, o ile podejdziesz do tematu świadomie i odpowiedzialnie. 

Sprawdź należne podatki i konieczność zgłoszenia sprawy do urzędu skarbowego. Zgromadź dokumenty potwierdzające posiadane środki oraz współpracuj z kontrolerami, usprawniając ich pracę. W razie kłopotów czy złych przeczuć natomiast skontaktuj się z doradcą podatkowym lub innym specjalistom. Wszystko to nie tylko zmniejszy stres związany z kontrolą, ale też może pomóc Ci uniknąć potencjalnych kosztów dodatkowych, kar czy innych nieprzyjemnych konsekwencji.